Bodziec
Opisując bodziec można posłużyć się „Fizjologią człowieka” pod red. W.Z Traczyka, według niej;
Bodziec jest każdą zmianą zachodzącą w środowisku zewnętrzny lub wewnętrznym ustroju, która wywołuje zmianę właściwości błon komórkowych lub metabolizmu wewnątrzkomórkowego.
Definicja ta ukazuję istotę bodźca, którą można sprowadzić do dowolnego czynnika zewnętrznego lub/i wewnętrznego, który pociąga za sobą reakcję na drodze pobudliwości. Idąc dalej można powiedzieć, że reakcja ta ma na celu adaptację do zaistniałej „nowej” sytuacji, a także w wyniku powtarzającej się osi bodziec-reakcja-adaptacja do powstania zmienności, czyli przystosowania się do bodźca. Z punktu widzenia ogólnego przedstawiona oś jest już w pełni wystarczająca, aby zrozumieć, że dla naszego organizmu istnieją tylko bodźce i to one powodują, że funkcjonujemy w obecnej formie. Natomiast przechodząc do przełożenia tych informacji na trening należy dodać do opisanej osi proces kompensacji, gdyż na poziomie złożoności człowieka oś ta będzie wyglądała następująco:
Kompensacja na poziomie człowieka jest dlatego istotna, gdyż jest etapem przejściowym między jednorazową reakcją na bodziec, a całym procesem zmienności, czyli adaptacją do nowych warunków. Organizm człowieka odbiera w ciągu każdej chwili życia setki bodźców zewnętrznych oraz wewnętrznych i nie każdy powoduje powstanie stałych zmian, a jedynie utrzymanie tzw homeostazy, choć ostatnio często mówi się o homeodynamice właśnie, aby podkreślić dynamiczny charakter procesów życiowych. Organizm złożony na początku reaguje na bodziec, który powoduje zaburzenie jego homeodynamiki, następnie zaburzenie to wywołuje kompensację (oczywiście kompensacja ta może być korzystna lub nie, ale o tym w dalszej części), następnie powtarzająca się kompensacja (powtarzający się bodziec-reakcja) wywołuje stałą zmianę, która jest jednocześnie adaptacją. Oś ta może powtarzać się wielokrotnie doprowadzając do wielu zmian, jakie możemy obserwować u ludzi i jednocześnie obserwujemy na przestrzeni całej ewolucji.
Przenosząc to na grunt treningu należy podkreślić, że trening to tylko bodziec, który wywołuje szereg zmian będących reakcją na niego. Natomiast elementem różniącym trening od każdego innego spontanicznego bodźca jest jego świadome i kierunkowe zaplanowanie tak, aby wywoływał zmiany, na których nam zależy. Dlatego analizując jakikolwiek trening należy zawsze traktować go jako bodziec, który wywoła określoną reakcję, która będzie zależna od tego jaki z punktu widzenia metodycznego jest analizowany trening.
Dlatego właśnie często powtarzam, że nie ma metod treningowych, a jest jedynie opis bodźca i jednocześnie nie ma metody treningowej, której nie dałoby się opisać jako bodźca z wysoce prawdopodobnym scenariuszem kierunkowych zmian.
Zapraszam na film. Pozdrawiam dr Jacek Świat