Planowanie treningu zwane również programowaniem jest procesem etapowym i kompleksowym, podczas którego dochodzi do wieloaspektowej analizy zawodnika oraz dyscypliny trenowanej na podstawie, której tworzony jest konkretny plan treningowy oraz realizowany i kontrolowany jest trening. Tak rozumiany proces planowania (programowania) treningu uwzględnia podejście szerokie, czyli dotyczy zaplanowania całego programu treningowego uwzględniajacego, cykle szkoleniowe, treningi itd. Natomiast planowanie treningu w ujęciu mikro, to zaplanowanie konkretnego treningu (konkretnych ćwiczeń) poprzez który realizowane są cele całego cyklu szkoleniowego. Z tej perspektywy zawsze proces programowania rozpoczyna się od ujęcia makro, a kończy na mikro. Proces programowania dzieli się na dwa zasadnicze etapy:
Etap teoretyczny – analiza zawodnika, dyscypliny trenowanej oraz formułowanie celów treningowych łącznie z doborem odpowiednich metod i ćwiczeń, a także układanie pełnego planu treningowego. Początkiem etapu teoretycznego jest analiza zawodnika, która uwzględnia:
-
Stan organizmu – określany stopniem wytrenowania, czyli poziomem sprawności organizmu w ujęciu dyscypliny trenowanej,
-
Możliwości organizmu – określane na podstawie stanu organizmu – oznaczają potencjalne możliwościach adaptacji organizmu do obciążeń treningowych.
-
Predyspozycje organizmu – określane m.in. na podstawie budowy somatycznej – określają, jakie cechy motoryczne będą łatwiej wytrenowalne z punktu widzenia jego struktury.
-
Umiejętności techniczne i taktyczne zawodnika – okrślenie tych umiejętności wykorzystywane jest do ustalenia kierunkowej bazy motorycznej, która wspomoże te cechy, które dla zawodnika są kluczowe w jego umiejętnościach.
-
Możliwości czasowe zawodnika – aby zapewnić odpowiednią stymulację organizmu (bodziec treningowy) oraz regenerację, która odpowiada za proces superkompensacji, czyli umożliwia zaistnienie progresji treningowej.
Następnie analizowana jest uprawiana dyscyplina z punktu widzenia:
-
Zdolności motorycznych – określenie zdolności motorycznych wiodących, czyli takich, których poprawa istotnie wpłynie na wynik.
-
Przejawu zdolności wiodących – określenie, jaki przejaw danej zdolności motorycznej jest najbardziej pożądany w odniesieniu do wyniku sportowego.
-
Struktury nawyków czuciowo- ruchowych
-
Techniki i taktyki.
-
Dostępności do środków treningowych – umożliwiających kształtowanie ukierunkowanej bazy motorycznej, techniki i taktyki.
Analiza zawodnika oraz dyscypliny dostarcza bazy informacyjnej, która stanowi kryterium ustalania celów treningowych. Ustalenie celów treningowych, jakie muszą zostać zrealizowane poprzez treningi zawarte w planie treningowym umożliwia dobór odpowiednich metod, środków treningowych, które zrealizują założone cele, czyli umożliwia stworzenie konkretnego planu działania. Ostatnim elementem etapu teoretycznego jest zaplanowanie odpowiedniej kontroli w trakcie etapu praktycznego, która będzie monitorować postępy oraz stanie się podstawą do modyfikacji planu treningowego w przypadku stagnacji osiągnięć.
Etap praktyczny – to czas kierunkowych działań realizujących plan treningowy. Z punktu widzenia zawodnika to po prostu trening, natomiast z punktu widzenia trenera to czas prowadzenia zajęć zgodnie z założonym planem oraz dokonywania ewentualnych modyfikacji będących wynikiem kontroli procesu treningowego. Ostatnim elementem etapu praktycznego jest dokonanie sprawdzianu, który ma wykazać faktyczne zmiany adaptacyjne w organizmie zawodnika, jakie zaistniały pod względem treningu oraz wykazać, w jakim stopniu te zmiany zrealizowały cele treningowe. Wykonany sprawdzian staje się również punktem wyjścia do kolejnego planu treningowego, czyli staje się informacją użytą w trakcie etapu teoretycznego następnego programowania treningowego.